فریدالدّین عطّار نیشابوری

.

☼
منطق‌الطیر » بیان وادی توحید » عقیدهٔ دیوانه‌ای دربارهٔ عالم

گفت آن دیوانه را مردی عزیز
چیست عالم ، شرح ده این مایه چیز

گفت هست این عالم پر نام و ننگ
همچو نخلی بسته از صد گونه رنگ

گر به دست این نخل می‌مالد یکی
آن همه یک موم گردد بی ‌شکی

چون همه مومست و چیزی نیز نیست
رو که چندان رنگ جز یک چیز نیست

چون یکی باشد همه، نبود دوی
نه منی برخیزد اینجا نه توی

نردبان خلق این ما و منی است
لاجرم زین نردبان افتادنی است

هر که بالاتر رود ابله تر است
کاستخوان او بتر خواهد شکست

چون نمردی و نگشتی زنده زو
یاغیی باشی به شرکت ملک جو

چون بدو زنده شدی آن وحدت است
وحدت محض است آن نی شرکت است