ترس از خدا

یکی از مسائلی که بزرگان بسیار بر آن پافشاری نموده اند، بیم داشتن از خداست. ایشان ترس از خدای را لازم و بر هر مومنی واجب می دانند. با این حال، جویندگان مبتدی و انسان های بسیاری بر این عقیده نیستند و خوف از خدای را بی معنا می دانند. آنان به منزله ی مهربانی و بخشندگی بی حد و بی نهایت خداوند، ترس از وی را بی جهت و ناشی از جهل و خرافات می دانند. اما براستی ترس از خداوند متعال به چه معناست و آیا بر پرستندگان و جویندگان لازم و واجب است؟
انسان ها سه دسته اند

1-    گروهی خدا را از ترس جهنم عبادت می کنند
2-    گروهی خدا را به موجب کسب بهشت عبادت می کنند
3-    و دسته ای که خدا را به موجب خداوندیش و برای خشنودی وی عبادت می کنند

بسیارند که ترس از خدای را مترادف با ترس از جهنم می دانند. ولی بایست گفت که این دو، دو مقوله ی جدا از هم اند. ترس از خدای متوجه کسانی خواهد بود که جزو دسته ی سوم می باشند. آنان بدین جهت از خدای بیم دارند که نکند خداوند از آنان خشنود نباشد و بندگان خوبی برای وی نباشند. هنگامی که انسان به فهم و درک این قضیه میرسد که جز خدا هیچ امید و ناجی ای برای وی وجود ندارد، همیشه بیم از آن دارد که نکند کج رود و غفلت وی باعث گردد که خداوند از او روی برگرداند. حضرت حافظ می فرماید

بسته‌ام در خم گیسوی تو امید دراز
آن مبادا که کند دست طلب کوتاهم
ذره خاکم و در کوی تو ام جای خوش است
ترسم ای دوست که بادی ببرد ناگاهم

حسن بصری (د) جمله ای بی همتا و جاودانه دارد که می فرماید: " چون خدای با تو است بيم از كه داری و اگر خدای با تو نيست اميد به كه داری"! براستی همین است و تمام داستان انسان و خدا در همین خلاصه می گردد
هنگامی که عشق خدا و ترس از وی با هم آمیخته شود، موجب تعالی انسان می گردد. خدا رحمت کند آیت الله بهجت (د) را. بنده در سال های بسیار دور سعادت این را داشتم چند بار در نماز به ایشان اقتدا کنم. هرگز نماز جماعتی بدین شکل پیش و پس از آن به یاد ندارم. ایشان با چنان عشق و وحشتی نماز را ادا می کردند که مهر دنیا را در دل نمازگزاران سرد و دور می نمودند
خداوند متعال جز صفات مهربانی و بخشندگی، صفات بسیار دیگری چون "عادل بودن" نیز دارند. ای وای بر ما اگر خداوند در روز قیامت، درب رحمتش را بر روی ما ببندد و تنها با معیار عدل، اعمال ما را بسنجد که گر اینچنین کند جز اندکی، باقی به دوزخ راهی خواهند شد. حضرت حافظ می فرماید

زان جا که پرده پوشی عفو کریم توست
بر قلب ما ببخش که نقدیست کم عیار
ترسم که روز حشر عنان بر عنان رود
تسبیح شیخ و خرقه رند شرابخوار

ترس از خدای موجب می شود که انسان بر پندار و گفتار و کردار خویش مواظبت بیشتری داشته باشد و با کوچکترین اشتباه، خویش را سرزنش کند و از بیم روی برگرداندن خدا از وی، توبه کند و به وی پناه برد که هیچ پناهی جز او نیست و خداوند بسیار بخشنده و مهربان است و درب رحمتش همیشه به روی بندگانش گشاده است